GR:
Η επιλογή των ταινιών του Διεθνούς Διαγωνιστικού την περίοδο της πανδημίας έφερε εκ νέου ζητήματα που αφορούν τη σχέση του κινηματογράφου με την έννοια του αρχείου. Εάν, σύμφωνα με τον Ντεριντά, οι ταινίες μπορούν να είναι επίσης “αρχεία του κακού: απόκρυφα ή κατεστραμμένα, παραλλαγμένα ή απωθημένα”, τότε η σχέση επιμελητών και σκηνοθετών εξελίσσεται σε μια σχέση “συνενοχής” πάνω στη διαχείριση των φιλμικών κειμένων ως πολιτιστικών ευρετηρίων. Ως εκ τούτου, επιλέχθηκαν ταινίες σκηνοθετών, οι οποίοι “δεν παραιτούνται από την ανάγκη να οικειοποιηθούν μια εξουσία πάνω στο τεκμήριο”, ενώ υφαίνουν αφηγήσεις πάνω σε συλλογικές και προσωπικές αναμνήσεις.
Στην ταινία, “Γένος Παν”, ο Λαβ Ντίαζ αντλεί από τη συλλογική μνήμη σκληρών αγώνων ενάντια τόσο στο τυραννικό καθεστώς των σύγχρονων Φιλιππίνων αλλά και από αυτή του αποικιακού παρελθόντος. Ο Χούμπερτ Ζάουπερ, στο ντοκιμαντέρ “Επίκεντρο”, διατρέχει το πολιτιστικό ευρετήριο της Κούβας και αξιοποιεί τόσο επίκαιρα και κινηματογραφικές ταινίες, όπως του Τσάπλιν, όσο και πρόσφατες αναμνήσεις και μαρτυρίες Κουβανών, κυρίως παιδιών, για να συνθέσει μια ως τώρα ανείπωτη ιστορία του νησιού. “Ο Θάλαμος Προβολής”, του Ραανάν Αλεξάντροβιτς, είναι μια ισχυρή παραβολή για την εμπειρία της θέασης, στην οποία εμείς οι θεατές, όπως η θεατής εικόνων από τη Δυτική Όχθη στο ντοκιμαντέρ, την ίδια στιγμή που παραμένουμε “δεσμώτες” του πλατωνικού σπηλαίου δεν παραιτούμαστε από την ανάγκη να οικειοποιηθούμε μια εξουσία πάνω στο τεκμήριο. Στο ντοκιμαντέρ του Ζόναθαν Ρεσινιό “Απεργείς ή Πεθαίνεις”, αρχειακό υλικό από απεργίες ανθρακωρύχων στην περιοχή της Λωρραίνης, συνυφαίνεται με σύγχρονες ιστορίες, όπως αυτή των φυσικών και διανοητικών δοκιμασιών που υφίστανται έφηβοι αραβικής καταγωγής σε αγώνες πυγμαχίας.
Το σώμα ως πεδίο εγγραφής οδυνηρών αναμνήσεων αποτελεί το θέμα των ταινιών τεσσάρων γυναικών σκηνοθετών και ενός άντρα. Στην ταινία “Το Μεξικανικό Μπρέτσελ Μου”, η Νούρια Χιμένεθ χειρίζεται με μαεστρία ένα ερασιτεχνικό οικογενειακό αρχείο φιλμ, από τη δεκαετία του 1950, και επινοεί μια πιραντελική αλλά εξόχως κινηματογραφική μυθοπλασία για τις εγγραφές της μνήμης στο σώμα. Στο “Σύννεφο Στο Δωμάτιο Της”, η Ζενγκ Λου Σινιουάν δημιουργεί μια ηρωίδα που θυμίζει Νουβέλ Βαγκ, η οποία, με έντονη σωματικότητα, διατρέχει διαταραγμένες οικογενειακές και διαπροσωπικές σχέσεις στο αχανές και αλλοτριωτικό Χανγκζού στην Κίνα. Στο “Κιτάμπ αλ- ισφάρ: Το Βιβλίο του Ταξιδιού”, η Μπάμπα Χίλμαν ανατρέχει στις αναμνήσεις ενός παραλίγο μοιραίου ατυχήματος και αφηγείται πως αυτό την έφερε κοντά στον μυστικιστικό σουφισμό. Η Τζασμίν Λόπεζ από την Αργεντινή, στο “Αν Ήμουν ο Χειμώνας”, περιπλανάται όπως η ηρωίδα της σε μια απομονωμένη έπαυλη για να γιατρέψει δύο τραύματα: την ήττα της Αριστεράς στην οποία ανήκε ο κινηματογραφόφιλος πατέρας της και μια δικιά της διαλυμένη σχέση. Τέλος, ο Κλοντ Ντεμέρ στη δοκιμιακή και εξόχως ποιητική του ταινία, “Μια Γυναίκα, η Μητέρα μου”, επεξεργάζεται το τραύμα της απόρριψης από τη μητέρα του μέσω αρχειακού υλικού από το Κεμπέκ της δεκαετίας του 1960.
Επιλογή ταινιών: Νίνα Βελιγράδη, Hλέκτρα Βενάκη, Μαρία Κομνηνού, Νικόλ Μπρενέζ - Προγραμματισμός: Νίνα Βελιγράδη - Εισαγωγικό κείμενο: Μαρία Κομνηνού
ENG:
The selection of the films for the International Competition during the pandemic raised again issues concerning the relation of cinema with the concept of the archive. If, according to Derrida, films can also “stand as archives of evil: apocryphal, destroyed, forbidden, altered or repressed”, then the relationship between curators and directors evolves into a relationship of “complicity” in the management of cinematic texts as cultural indexes. Hence, the films selected are by directors who “never resign from the need to appropriate authority over the text”, as they weave narratives of both collective and suppressed memories.
In the film “Genus Pan”, Lav Diaz taps into the collective memory of contest and struggles of both contemporary Filipino society and colonial brutality. Hubert Sauper, in the documentary “Epicentro”, traverses the Cuban cultural index and uses both newsreels and old films, such as Chaplin’s, and recent memories and testimonies of Cubans, especially children, to compose a to this day untold story of the island. Ra’anan Alexandrowicz’s “The Viewing Booth” is a powerful parable about spectatorship, in which we as viewers, like the viewer of images from the West Bank in the documentary, remain on the one hand “bound” at Plato’s cave, but on the other refuse to resign authority over the text. In Jonathan Rescigno’s documentary “Strike or Die”, archival footage from miners’ strikes in the Lorraine region is juxtaposed with contemporary stories, such as that of the physical and mental tests experienced by teenagers of Arab descent in boxing matches.
The body as a site where painful memories are inscribed is a motive underlying four films by women directors and one by a man.In “My Mexican Bretzel”, Nuria Giménez with great flair edits an amateur family film archive from the 1950s and invents a Pirandellesque but highly cinematic fiction about memory inscriptions on the body. In “The Cloud In Her Room”, Zheng Lu Xinyuan creates a heroine reminiscent of Nouvelle Vague, who, with an intense corporeality, goes through disturbed family and interpersonal relationships in the vast and alienating Hangzhou in China. In “Kitâb al-isfâr: Book of the Journey”, Baba Hillman recalls the memories of a near-fatal accident and narrates how it brought her close to mystical Sufism. Argentinian Jazmín López, in “If I Were The Winter Itself”, wanders like her heroine in a remote estate to heal two wounds: the defeat of the Left to which her film-loving father belonged and her own broken relationship. Finally, Claude Demers in his highly poetic essay-film, “A Woman, My Mother”, treats the trauma of his mother’s rejection through archival material from Quebec in the 1960s.
Film Selection: Nicole Brenez, Maria Komninos, Nina Veligradi, Electra Venaki - Programming: Nina Veligradi - Introduction: Maria Komninos
