Σατγιαζίτ Ρέι | Satyajit Ray

GR:

100 χρόνια από τη γέννησή του

Το 12ο ΦΠΚΑ τιμά έναν από τους σπουδαιότερους κινηματογραφικούς δημιουργούς της Ινδίας, τον Σατγιαζίτ Ρέι, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του. Ο Ρέι γεννήθηκε στην Καλκούτα κι έμεινε από πολύ νωρίς ορφανός από πατέρα. Μαθήτευσε στις καλές τέχνες πλάι στον μεγάλο στοχαστή Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ, ενώ εργάστηκε ως γραφίστας και καλλιτεχνικός διευθυντής στη διαφήμιση. Το 1947 ίδρυσε την Κινηματογραφική Λέσχη της Καλκούτας και, σε ένα εξάμηνο ταξίδι στην Ευρώπη, κατάφερε να δει 100 ταινίες. Η επιρροή του ιταλικού νεορεαλισμού είναι εμφανής στις πρώτες του ταινίες, στην επονομαζόμενη “Τριλογία του Απού” που προβάλλεται εδώ.

Ύστερα από αρκετές δυσκολίες στην υλοποίηση της πρώτης του ταινίας με την οποία έκανε το ντεμπούτο του, Το τραγούδι του δρόμου (1955), ο Ρέι έδειξε ότι ο ινδικός κινηματογράφος δεν είναι μόνο το Μπόλιγουντ. Μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, του μικρού Απού, παρουσίασε με έναν ευαίσθητο τρόπο τη σκληρή όψη της πραγματικότητας της Βεγγάλης. Η δεύτερη ταινία της τριλογίας, Ο ανίκητος (1956), αφορά την ενηλικίωση του Απού, έχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία και παρά τη λιτή φόρμα της έχει μεγάλο συναισθηματικό βάθος. Υπό την επιρροή μεγάλων δημιουργών, όπως ο Ζαν Ρενουάρ που έγινε επιστήθιος φίλος του, στην τρίτη του ταινία, Ο κόσμος του Απού (1959), για τον ώριμο πλέον άντρα, ο Ρέι θα συνδυάσει τη νεορεαλιστική ευαισθησία με κάποιες φορμαλιστικές αναζητήσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι και στις τρεις ταινίες η μουσική είναι του Ραβί Σανκάρ.

Μέχρι τον θάνατό του, το 1992, o Ρέι σκηνοθέτησε συνολικά 36 ταινίες. Ο κινηματογράφος του είναι κυρίως ρεαλιστικός και λιτός στη φόρμα του, αλλά και βαθιά ανθρωπιστικός. Ο Ρέι κινείται ανάμεσα στην παράδοση και στον εκσυγχρονισμό της Ινδίας, ενώ θίγει ζητήματα όπως η θέση της γυναίκας, η αποικιοκρατία και οι άκαμπτες δομές της ινδικής κοινωνίας. Με τα λόγια του ιάπωνα δημιουργού Ακίρα Κουροσάβα: “Αν δεν έχεις δει το σινεμά του Ρέι, είναι σαν να υπάρχεις στον κόσμο χωρίς να έχεις δει τον ήλιο ή το φεγγάρι”.

Επιλογή ταινιών: Μαρία Κομνηνού Προγραμματισμός: Ιωάννα Πιπίδη Εισαγωγικό κείμενο: Ιουλία Μέρμηγκα

EN:

100th birth anniversary

On occasion of the 100th birthday of Satyajit Ray, the 12th AGFF honors one of India’s greatest cinema creators. Ray was born in Calcutta and lost his father at a very young age. He studied in the fine arts under the guidance of the great thinker Rabindranath Tagore, and worked as a graphic designer and artistic director in commercials. In 1947, he founded the Calcutta Film Society and in a journey of six-months in Europe he managed to see over 100 films. The influence of Italian Neorealism bearing over his work is evident from his very first films, especially the “Apu Trilogy”, which we will be screening in our tribute.

After overcoming a series of obstacles in his debut film Pather Panchali (1955), Ray proved that Indian cinema was not to be confined within the scope and limitations of Bollywood. Through the eyes of young Apu, a child, he presents the harsh side of reality in Bengal, with great tenderness. The trilogy’s second film, Aparajito (1956), focuses on Apu’s coming of age, infusing it with clear autobiographical elements and despite its minimalist formalism allows it to contain great emotional depth. Inspired by the great filmmakers of his time, such as Jean Renoir - a lifelong friend– in The World of Apu (1959), his third film, Ray observes Apu as a mature adult, whilst fusing his neorealist sensibilities with formalistic ambitions and pursuits. It is worth noting that the soundtrack of all three films was scored by Ravi Shankar.

Working up to his death in 1992, Ray managed to direct a total of 36 films. His cinema is mainly of a realistic tone whilst minimalist in its form, yet manages to be deeply humane. Ray moves effortlessly between India’s tradition and modernisation, and poses meaningful questions, such a woman’s standing in society, colonialism and the rigid structures and rules of India’s culture and society. In the words, of the great and inimitable humanist filmmaker Akira Kurosawa “Not to have seen the cinema of Ray means existing in the world without seeing the sun or the moon”.

Film Selection: Maria Komninos Programming: Ioanna Pipides Introductory text: Ioulia Mermigka

Περισσότερα | More