Ψαράδες και ψαρέματα: Ένα άγνωστο ελληνικό αριστούργημα

GR:

Ψαράδες και ψαρέματα, του Λέοντος Λοΐσιου

και μαζί

Κοινωνική σαπίλα, του Στέλιου Τατασόπουλου

28 Ιουνίου - 7 Ιουλίου, ΔΩΡΕΑΝ ΣΤΟ online.tainiothiki.gr

Την Κυριακή 27 Ιουνίου, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζει σε αποκατεστημένη κόπια το άγνωστο αριστούργημα του Λέοντος Λοΐσιου Ψαράδες και Ψαρέματα, παραγωγής 1961 (22’), με αφηγητή τον μοναδικό Σταύρο Τορνέ, σε μοντάζ του Ροβήρου Μανθούλη. Μαζί θα προβληθεί και η ταινία Κοινωνική Σαπίλα (1932, 50’) του Στέλιου Τατασόπουλου, με γαλλικούς υπότιτλους. Οι δύο ταινίες θα παρουσιαστούν στις 27 Ιουνίου στον Θερινό Κινηματογράφο Λαΐς (9.15 μ.μ).

Αμέσως μετά, από τις 28 Ιουνίου έως και τις 7 Ιουλίου, θα προβάλλονται στο ψηφιακό σινεμά της Ταινιοθήκης online.tainiothiki.gr δωρεάν.

To μικρού μήκους ντοκιμαντέρ Ψαράδες και ψαρέματα για το παραδοσιακό ψάρεμα και την ζωή των ψαράδων της κοινότητας του Μολύβου της Μυτιλήνης, μας μεταφέρει στη Μήθυμνα 1961, μέσα από εικόνες μιας άλλης εποχής. Στιγμιότυπα από την καθημερινή ζωή των κατοίκων στο ψαροχώρι του Μολύβου και τις καθημερινές δραστηριότητες των ψαράδων, αλλά και τη ζωή στην κοινότητα την Κυριακή. Οι ψαράδες πλέουν στα ανοιχτά σε γρι-γρι. Άποψη του οικισμού του Μολύβου. Καφενείο, τα στενά καλντερίμια και το Κάστρο. Γυναίκες κουβεντιάζουν και πλέκουν έξω από τα σπίτια τους…

Ακολουθώντας την παράδοση του σινεμά της παρατήρησης, η ταινία του Λοΐσιου έγινε με την συνεργασία πρωτοπόρων του μεταπολεμικού κινηματογράφου αλλά και του θεάτρου.

Αφήγηση: Σταύρος Τορνές. Μοντάζ: Ροβήρος Μανθούλης. Σενάριο: Λέων Λοΐσιος, Γιάννης Μπακογιαννόπουλος (κείμενα), Δημήτρης Κεχαΐδης (κείμενα).

Παράλληλα με την ζωή των ψαράδων, η ταινία παρακολουθεί την καθημερινότητα του χωριού μέσα από μια ανθρωπολογική αλλά ταυτόχρονα ποιητική ματιά.

Η Κοινωνική Σαπίλα αποτελείτο πρώτο ελληνικό φιλμ κοινωνικής κριτικής, πρόδρομος του νεορεαλισμού στην Ελλάδα. Είναι η πρώτη ταινία μυθοπλασίας που ασχολήθηκε με τη δεινή κατάσταση των άνεργων και φτωχών εργατικών πληθυσμών των αστικών κέντρων, και ταυτόχρονα απεικόνισε τους αγώνες για την οργάνωση της βιομηχανικής εργασίας σε συνδικάτα.

Οι περισσότεροι από τους ηθοποιούς ήταν ερασιτέχνες ή χρησιμοποιούσαν πλαστά ονόματα. Δεδομένου πως ο συνδικαλισμός και οποιαδήποτε δραστηριότητα που μπορούσε να θεωρηθεί ως αριστερή, διώκονταν ως «ιδιώνυμο αδίκημα» με Βενιζελικό νόμο του 1929, το γύρισμα της ταινίας ήταν ένα αρκετά ριψοκίνδυνο εγχείρημα. Η ταινία επίσης προσέβαλε τα ήθη της εποχής απεικονίζοντας με όλες τις λεπτομέρειες την εξάρτηση από τα ναρκωτικά. Έτσι, η πρώτη διανομή της στις αίθουσες συνοδεύτηκε από αστυνομικές επεμβάσεις και ματαιώσεις προβολών.

Ο σκηνοθέτης της ταινίας Στέλιος Τατασόπουλος, ήταν μόλις 25 χρονών όταν γύρισε την ταινία που ήταν και η πρώτη του. Έγραψε το σενάριο και έπαιξε τον πρωταγωνιστικό ρόλο του φτωχού φοιτητή που γίνεται καπνεργάτης και συνδικαλιστής μετά το παραλίγο μοιραίο κατρακύλημά του στα καταγώγια του αθηναϊκού υποκόσμου από όπου τον σώζουν κάποιοι καπνεργάτες.

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί: Στέλιος Τατασόπουλος, Δανάη Γρίζου, Τζόλη Γαρμπή, Κίμων Σπαθόπουλος, Κώστας Λογαριαστάκης. Η ταινία θα παιχτεί με πρωτότυπη μουσική επένδυση από τον Κωνσταντίνο Βήτα.

H ψηφιακή αποκατάσταση της ταινίας πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Documenta 14: Learning from Athens. Συνεργάτης: CINEMATEK Συμπαραγωγός: COSMOTE TV. Με την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου

Η αποκατάσταση και ψηφιοποίηση της εικόνας του ντοκιμαντέρ Ψαράδες και Ψαρέματα, έγινε σε 2Κ από το πρώτης γενιάς αρνητικό της ταινίας και άλλα διαθέσιμα υλικά. Η αποκατάσταση και ψηφιοποίηση του ήχου έγινε από το πρώτης γενιάς αρνητικό του ήχου. Η ταινία θα προβληθεί με αγγλικούς και γαλλικούς υπότιτλους

Το έργο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ‘A Season of Classic Films’, μια πρωτοβουλία της ΑCE (Association des Cinémathèques Européennes-Ένωση Ευρωπαϊκών Ταινιοθηκών), με την υποστήριξη του προγράμματος Creative Europe MEDIA Programme.

Στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, δημιουργήθηκαν και οι γαλλικοί υπότιτλοι για την Κοινωνική Σαπίλα. Το εγχείρημα αυτό εντάσσεται σε ένα μεγάλο πρόγραμμα αποκατάστασης/ψηφιοποίησης ελληνικών ταινιών μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, τόσο ταινιών από την συλλογή της Ταινιοθήκης όσο και από συνεργαζόμενους δημιουργούς και κατόχους δικαιωμάτων. Το έργο αυτό πραγματοποιείται σε ελληνικά και ξένα εργαστήρια σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές που υιοθετούν τα μεγαλύτερα διεθνή κινηματογραφικά αρχεία, όπως η Γαλλική Ταινιοθήκη, η Βασιλική Ταινιοθήκη του Βελγίου και το εργαστήριο Imagine Ritrovata.

ΕΝ:

Fishermen and fishing, by Leon Loissios: An unknown greek masterpiece

along with

Social decay, by SteliosTatassopoulos

28 June - 7 July, for FREE at online.tainiothiki.gr

On Sunday 27 June, the Greek Film Archive will present a restored copy of the unknown masterpiece Fishermen and Fishing, by Leon Loissios, produced in 1961 (22’), narrated by the acclaimed director Stavros Tornes and edited by RovirosManthoulis. There will be also screened the classic silent film Social Decay (1932, 50’) by Stelios Tatassopoulos with French subtitles. The screening of both films is on the 27th of June, at the LAIS Open-Air Cinema (21:15).

Following this physical screening, from the 28th of June till 7th of July the films will be available for free, at the Film Archive’s digital cinema-theatre online.tainiothiki.gr

The short-documentary Fishermen and Fishing, documents all forms of traditional fishing and the life of fisherman of the Molivos community in Mytilene, as it transposes us to Mithymna of 1961, through a series of images from another era. As spectators we witness a slice of life in the fishing village of Molivos and the daily activities of the fishermen, as well as Sunday with the liturgy at the local church and leisure in the coffee shop.

Fishermen sail in the open sea on a purse seine; a view of the settlement of Molivos; a coffeshop, the narrow cobbled-pavements and the Castle; women chatter and weave outside of their homes. One could say that this is an attempt to inaugurate the cinema of observation in Greece. Loissios’ film was a collective effort with people who would become important in the fields of cinema and film criticism. Narration: Stavros Tornes. Editing: Robert Manthoulis. Scenario: Leon Loissios, Giannis Bakogianopoulos (texts), Dimitris Kehaidis (texts). In this film the anthropological gaze celebrates the poetics of fishing and the rites of communal life, which go back to Homeric times.

Social Decay was the first Greek social realist film, precursor of neorealism in Greece. It is the first fiction film, to focus on the plight of the unemployed and poor working-class populations of the urban centres, and struggles for the formation of trade unions. The majority of the actors were amateurs and even used pseudonyms. Given that trade-unionism and any other mobilization and protest, which could be labeled as communist, was persecuted as an “illegal and offensive act” under a 1929 Venizelos act, the shooting of the film, was in itself a rather risky business. The film also run into trouble with censorship, depicting drug addiction, in all its gruesome details. As such, its first screenings resulted in police interventions and screening cancellations.

The director of the film Stelios Tatassopoulos, was only 25 years old when he shot Social Decay, his debut film. He wrote the screenplay and enacted the leading role of the poor student, who becomes an actor but abandons his career in the theater, when his girlfriend, who is the leading lady, abandons him for a rich industrialist. After a near fatal fall to the heart of the Athenian underworld, from where he is saved by a group of tobacco-workers, he works in the tobacco factory and becomes a trade-union activist.

Starring: Stelios Tatassopoulos, Danae Grizou, Joly Garbi, Kimon Spathopoulos, Costas Logariastakis. The film will be accompanied by an original musical score by Konstantinos Vita.

The digital restoration was realized in co-operation with Documenta 14: Learning from Athens. Partner: CINEMATEK Co-producer: COSMOTE TV. With the support of the Greek Film Centre

The restoration and digitization of the documentary, Fishermen and Fishing, in 2Κ was processed from the original film-negative and other available materials. The sound, was also digitally restored and a new 2K master is now available. The film will be screened with English and French subtitles. The project was made possible thanks to the ‘A Season of Classic Films’ programme, an initiative by ACE (Association des Cinémathèques Européennes), with the support of the Creative Europe MEDIA Programme. The French subtitles for the film Social Decay were created, as part of the same programme.

This initiative is part of a larger project of restoration/digitization of Greek narrative fiction ancreative partners and rights holders. The restoration and digitization project, as it has already been done with other films from our collection, will be carried out in Greek and foreign laboratories, in accordance with international state of the arts practices, adopted by the greatest international film archives such as the French Film Archive, The Royal Film Archive of Belgium and the L’Immagine Ritrovata laboratory.