GR:
Με αφετηρία τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και τα προβλήματα της συγκρότησης των εθνών-κρατών που σημάδεψαν την ιστορία των τριών τελευταίων αιώνων, διακρίνουμε τις διαφορετικές πορείες ίδρυσης κρατών στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια, την Ιταλία, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική. Ο κινηματογράφος αναπαριστά με τη δική του γλώσσα αυτή την περιπέτεια.
Στην ταινία Μπάυρον, μπαλάντα για έναν δαίμονα (1992), η οποία ολοκληρώθηκε στην καταρρέουσα τότε Σοβιετική Ένωση, ο Κούνδουρος μέσω του πορτραίτου του Λόρδου Βύρωνα, δείχνει τις οριακές καταστάσεις αλλά και το μεγαλείο του 1821. Σπουδαίοι έλληνες δημιουργοί πραγματεύτηκαν τον ρόλο της ληστείας στο μετεπαναστατικό νεοελληνικό έθνος. Στον Μεγαλέξαντρο (1980), ο Αγγελόπουλος παρουσιάζει με μεγαλειώδη τρόπο τη σύγκρουση μεταξύ παλαιότερων μορφών εξέγερσης μέσω της ληστείας και των νεότερων μορφών κρατικής διακυβέρνησης, ενώ στον Καιρό των Ελλήνων (1981) ο Παπαστάθης δείχνει πως τα ιδεώδη των ληστών δεν ήταν τελικά εντελώς διαφορετικά από τα αστικά επαναστατικά ιδανικά.
Στην αριστουργηματική ταινία Γατόπαρδος (1963), ο Βισκόντι, παγιδεύοντας τους χαρακτήρες στα χάσματα του ιστορικού και του προσωπικού χρόνου, αναπαριστά το κίνημα της ιταλικής ενοποίησης και προοιωνίζει την περίοδο των κοινοβουλευτικών συμβιβασμών του 19ου αιώνα.
Επιπλέον, εικόνες των πολύπαθων βαλκανικών κρατών δίνονται στην ταινία Μπελ Επόκ ή το τελευταίο βαλς στο Σεράγεβο (1990) του Στογιάνοβιτς, ο οποίος ταυτόχρονα αφηγείται και μια ιστορία του βαλκανικού κινηματογράφου. Η ταινία παρέμενε χαμένη για αρκετά χρόνια, καθώς και αυτή ολοκληρώθηκε λίγο πριν τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Η αντιπολεμική κωμωδία Η ώρα του κομήτη (2008) του Κότσι, με φόντο την απελευθέρωση της Αλβανίας λίγο πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, συνθέτει ένα πολυεθνικό μωσαϊκό από χαρακτήρες διαφόρων θρησκειών.
Αναφορικά με τη Λατινική Αμερική, στο Βίβα Ζαπάτα! (1952) ο Καζάν αποδίδει ιδεαλιστικά την Μεξικανική Επανάσταση, ενώ στις Μνήμες υπανάπτυξης (1968), o Γκουτιέρεζ Αλέα, μέσα από τον παθητικό πρωταγωνιστή του, στοχάζεται κριτικά την Κουβανική Επανάσταση. Το ντοκιμαντέρ Η ώρα των καμινιών (1968) των Σολάνας και Γκετίνο είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του επαναστατικού αντι-αποικιοκρατικού “Τρίτου Κινημα- τογράφου”.
Τέλος, σχετικά με την Αφρική, στην ταινία Σαμπιζάνγκα (1972), η Σάρα Μαλντορόρ, με αξιοσημείωτο ποιητικό ρεαλισμό, αφηγείται από μια γυναικεία σκοπιά τον αντι-αποικιοκρατικό αγώνα στην Αγκόλα, τη δεκαετία του 1960.
Επιμέλεια, εισαγωγικό κείμενο: Μαρία Κομνηνού Προγραμματισμός: Φαίδρα Παπαδοπούλου, Ιωάννα Πιπίδη
EN:
On the occasion of the 200 years since the Greek Revolution of 1821 and the problems of the formation of nation-states that mark the history of the last three centuries, we discern the different trajectories of nation-building in Greece, the Balkans, Italy, Latin America and Africa. Cinema represents this adventure in its own language.
In the film Byron: Ballad of a Demon (1992), which was completed in the then collapsing Soviet Union, Koundouros, through the portrait of Lord Byron, shows the folly and the greatness of the Revolution of 1821. Great Greek auteurs turned to the subject of banditry and its role as a form of primitive rebellion, underlying the impasses of nation-building in late 19th century. In Alexander the Great (Megalexandros, 1980), Angelopoulos presents in a majestic way the conflict between the older form of rebellious banditry and the newer forms of state government, while Papastathis in On the time of Hellenes (1981) shows that the ideals of the bandits were not completely different from the bourgeois revolutionary ideals.
In the masterpiece The Leopard (1963), Visconti, by trapping the characters in the gaps of history and personal time, represents the Italian Risorgimento and foreshadows the Transformismo, that is the period of parliamentary compromises of the 19th century.
In addition, images of the afflicted Balkan states are given in Stojanović’s Belle époque or the last waltz in Sarajevo (1990), which also tells a story of early Balkan cinema. The film remained lost for several years, since it was also completed shortly before the break- up of Yugoslavia. Koçi’s anti-war comedy The time of the comet (2008) set against the background of the liberation of Albania shortly before World War I, is a multinational tapestry of characters from different religions.
Regarding Latin America, in Viva Zapata! (1952) Kazan represents an idealistic view of the Mexican Revolution, while in Memories of underdevelopment (1968) Gutiérrez Alea, through his passive protagonist, critically reflects on the Cuban Revolution. The documentary The hour of the furnaces (1968) by Solanas and Getino is a characteristic example of the revolutionary anti-colonial “Third Cinema”.
Finally, about Africa, in the film Sambizanga (1972), Sarah Maldoror, with a remarkable poetic realism, narrates, from a female perspective, the anti-colonial struggle in Angola in the 1960s.
Curation, introduction: Maria Komninos Programming: Phaedra Papadopoulos, Ioanna Pipides
View detail
View detail
View detail
View detail
View detail
View detail